Marka hore
waa tilaabo wanaagsan oo in muda ah la rajeynayay in mar un la heli doono
Dowlad ku dhiirata ururinta hubka sida sharci daradaa ugu jira gacmaha
Shacabka,Siyaasiyiinta, iyo Ganacsatada, si loo yareeyo qataraha ay sababi
karaan hubkaasi,maadaama lagu daalay wax ka qabashada Amniga Muqdisho oo ah
halka ay Madaxda dowladda iyo hey’daha Caalamkuba ku shaqeeyaan.waana suurta
gal in ay dad badani is weydiiyaan hadii aan hubka la gurin sidee nabad lagu
helayaa, waa sax laakiin waxaa haboon in hubka lagu qaado hanaan dagan oo
qorsheysan oo ka soo fulay Hey'adaha dajinta iyo dhowrista Sharciyada dalka.
Madaxda
Dowladda Soomaaliya oo ay dhowdahay sanad guuradoodii 3-aad, ayaa in badan
waxaa lagu dhaliilayay in ay hogaaminayaan dowlad fadhiid ah oo aan wax badan
ka qaban balamihii ay gashay xiligii doorashada oo ay ugu horeysay Xasilinta
dalka, taasina waa midda sababtay in mudada ay shaqeyneysay isbadal badan lagu
sameeyay Madax dhowr ah oo loo magacaabay Hey’adaha Amniga.
Dhanka kale,
Magaalada Muqdisho, oo ah magaalo murano badani ka dhashaan marka uu ka dhaco
fal amaan daro ah, ayaa sababtay marar badan in la isku tuhmo sida falkaasi u
dhacay, cidda fududeysay iyo agabka lagu fuliyayba, waxa ayna dhacdooyinka
noocaan ahi noqdeen kuwa soo noq noqday oo ay kooxaha Mucaaradka ahi ku
tijaabiyeen Xarun kasta oo miisaan culus u leh dowladda oo ku taala Caasimadda.
Inkastoo
eedaha habaca Amaan daro ee laga dareemayo Xarumaha hey’adaha dowlada ee ay
mucaaradku weeraraan lala wadaajin karo Ciidamada Amissom oo ah Ciidamo
dhaqaale badan lagu siiyo sugidda dhismayaasha Madaxda dowlada iyo Hey’adaha
Ajanibigu ay ku shaqeeyaan, hadana waxa aad moodaa in lagu eedeeyo Madaxda
Dowladda Soomaaliya oo qura, gaar ahaan masuliyiinta markaa ku magacaaban
xilalaka Amaanka.
Sida la wada
ogyahayna marka uu fal dhaco tilaabooyinka madaxdeena looga bartay waa
Cambaareyn iyo Xil ka qaadis ay ku sameeyaan Madaxda Amniga,xataa hadii ay
yihiin madax waajibaadkooda gudanya
balse ku shaqeynaya dal aan xasilooneyn si loo qanciyo bulshada,taana waxaad
moodaa in ay tahay fursado dhowr jeer horay loo isticmaalay oo lagu daalay,
sidaa daraadeedna in badan laga sugayay in ay Dowladu la timaado hanaan kale oo
ka duwan kuwii hore oo wax looga qaban karo Amniga.
Waxaa hadaba
baryahaan Magaalada Muqdisho ka bilowday dhaqdhaqaaq ka duwan sidii hore ee
amaanka loo sugi jiray,waana tilaabo loo xaglinyo fulintooda Madaxda cusub ee
dhawaan loo magacaabay Hey’adaha Amniga, balse halka uu ka soo fulay amarka IYO
ujeedadada ka danbeysaba lagu kala aragti duwan yahay,waxaana lagu dhiiraday
ficilo horey looga xishoon jiray ama looga baqayay awood yari dowladeed .oo ah
in hub ka dhigis lagu sameeyo cid kasta oo gacanta ku heysa hub aan
sharciyeysneyn.
Waxaa ilaa
iyo hada la qaaday howlgalo lagu beegsaday Madax kala duwan oo hub ku heysatay
gudaha Muqdisho, waxaana qaarkood loo taxaabay xabsi,halka kuwa kalena la
sheegayo in iminka la qorsheynayo qaabkii loo wajihi lahaa hub ka
dhigistooda,inkastoo la soo bandhigay hub laga soo qaaday goobaha ilaa iyo
hadda laga howlgalay, hadana waxaa jira
qasaaro dhimasho iyo dhaawac leh
oo soo gaaray dad rayid ah oo ka ag dhawaa madaxda la weeraray, sidoo kale
waxaa ka abuurmay in ay bulshadu ka bixiso aragtiyo kala duwan,
habka uu ku bilowday howlgalka hub ka dhigista loogu wan qalay.
Waxaa jira
Siyaasiyiin iyo Aqoonyahano dowladda ku
dhaliilaya in ay talaabadan ka horeysay
marka hore in Dalka oo dhan Dib u hishiisiin laga hir galiyo,In la
hagaajiyo Garsoorka iyo Cadaaladda, iyo in la helo dowlad damaana qaadi karta
Amaanka dadkeeda,hadii kale ay u howshu
u muuqaneyso in hubka laga dhigayo oo
qura Siyaasiyiinta,Ganacsatada iyo shaqsiyaadka loo arko in ay ka hor imaan
karaana Siyaasadda 2016-ka ay rabaan in ay dalka ka cayaaraan Madaxada haatan iska leh amarka
lagu gurayo hubka, halka ay taa badalkeeda jiraan Waxgarad iyo Aqoonyahano kale
oo u arka in ay tilaabadani tahay mid lala soo daahay oo wax weyn ka
tareysa Amaanka iyo Dowladnimada loona baahan yahay in la sii wado.
Sidoo kale ,
waxaa jira su’aalo ka dhashay howlgaladaan oo si weyn la iskula dhex qaadayo,
sida waxa sababay in la beegsado shaqsiyaad gaara, xili aanuu jirin sharci ama
xeer Hub ka dhigista qeexaya oo ay
xukuumadu diyaarisay ama ay ansixiyeen golaha Baarlamaanku,Yaa damaanad qaadaya
amaanka dadka hubka laga qaadayo maadaama ay dagaalo dalka ka socdaan, iyo in
hubkoodu gali doono gacan amaana oo lagu kalsoon yahay, howlgal kanise ma mid
ku kooban M/Muqdisho oo kaliyaa,mise waa mid saameynaya Soomaaliya oo dhan
maadaama hubku yaalo meel kasta oo dalka ka mid ah,dadka rayidka ah ee
dhimashada ,dhaawaca iyo qasaaraha hantiyeed
ay ka soo gaartay howlgaladii dhacay maxeey dowladu u qorsheysay in ay
kula xaasho ama ku xaliso. sidee looga fogaan karaa in aaney sababin howlgaladu
qasaaro soo gaara dadka Rayidka ah,Iyo su’aalo kale oo ay muhiim tahay in ay Dowladda Federaalku
ka bixiso jawaabo waafiya oo cad cad.
2006-dii
ayey aheyd markii ugu horeysay ee Muqdisho lagu arkay howlgalo ka dhashay
kacdoon shacab oo hubka looga dhigayo Hogaamiye kooxeedyo mudda dheer ka talinayay Caasimadda iyo
meelo kaleba,ka dib markii ay sameysteen Isbaheysi dhaxa lsiiyay in lagaga
awood roonaado dagaal muddo kooban
socday lagalana wareego hubkii ay lahaayeen, inkastoo la oran karo ma aheyn
taasi Hub ka dhigis ku timi qorshe iyo aragti maamul oo mideysa,hadana waxa ay
waqtigaa maamulkii Maxkamaduhu la wareegeen hub aad u tira badan oo la wada
ogyahay maanta sida loo maamulay iyo
halka ay ku danbeeyeenba.
Inkastoo howlgalkani uusan ahayn mid ku yimi kacdoon
shacab, ee uu yahay mid ay
fulineyso dowlad Soomaaliyeed oo la
aqoonsan yahay, hadana ma ahan mid
sahlan, waayoo waxaa lagu dhiiraday waqti adag oo aan la is aamin saneyn,
dalkana weli ay ka socdaan dagaalo,isla
markaana aaney jirin dowlad si buuxda uga wada talisa dalka oo dhan,dhanka
kalena aaney jirin kalsooni badan oo ay isku qabaan dadkii ay wax kala gaareen
24-kii sano ee la hardamayay.
Dad badani
waxa ay qabaan in Soomaalidu tahay dad ku shaqeeya laab lakac iyo sal
fudeyd,sidaa daraadeedna ay iminka
howsha Hub ka dhigista ah ee la bilaabay
qudheedu ka mid tahay howlaha ku
bilaawday sida laab lakac ah ee aan dhameystirka yeelan doonin, hadiise
ay dowladdu ka dhabeyso siina wado arinkaan waxa ay wax badan ka tari
doontaa xasilinta Amniga,maadaama hubku ku soo hari doono gacmaha Dowladda iyo
kan Al-shabaab, halka ay iminka dhinacyo
badan ku wada heystaan gudaha Caasimadda.markase laga baaqsado sii wadida mashruuca hub ka
dhigista ah ee iminka bilowday oo ka xasaasisan howlo badan oo qabyo looga
tagay, waxaa hubanti ah in ay imaan doonto in la is tuhmo dabadeedna ay abuurmaan shakiyo
badan oo wax u dhimi kara mustaqbalka wax ka qabashada Amniga Dalka.
DH A M A A D/=
FG:- TANI WAA ARAGTIDEYDA.
W.Q.
Abdukadir Dulyar
Dulyar23@gmail.com
Muqdisho/Somaliya
No comments